بررسی مواضع اختلاف استاد جوادی آملی و استاد مصباح در سفر اول اسفار ملاصدرا

چکیده مهم ترین أثر صدرالمتألّهین، اسفار أربعه اوست که افکار و آرای نو و مکاشفات عرفانی و شواهد ربوبی و واردات قلبی اش را در آن آورده است. با توجّه به این که ملاصدرا در اسفار گاهی بر اساس مبانی پیشینیان بحث کرده و بدون آن که تصریح نماید دو دیدگاه وجود شناختیِ وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود را در آن طرح کرده و همین وضعیتی را به وجود آورده است که فهم درست آن مستلزم راهنمایی استاد مسلّم و یا احاطه ی علمی خواننده بر مباحث آن است. از این رو تاکنون، شرح ها و تعلیقه های متعدّدی بر این کتاب نگاشته اند. جوادی آملی و مصباح یزدی نیز در روزگار ما از جمله استادان نامبرداری هستند که به شرح آن پرداخته اند. این دو استاد در شرح اسفار هم در فهم مقاصد مصنّف و هم در تصدیق یا ردّ پاره ای از مطالب اسفار با هم اختلاف نظر دارند. شرح جوادی آملی بر اسفار بسیار نزدیک به مواضع ملاصدرا است و فقط در چند مورد معدود به ردّ دیدگاه های اسفار پرداخته است و لیکن مصباح یزدی در موارد قابل توجّهی مخالفت خود را با ملاصدرا نشان داده است. به نظر می رسد مصباح یزدی اختلافات مبنایی فراوانی با جوادی آملی و ملاصدرا دارد. لذا جمع بین مواضع مصباح یزدی و جوادی آملی در موارد قابل توجّهی امکان پذیر نیست. به طوری که در نهایت می توان دو استاد را دارای دو نگاه و رویکرد متمایز دانست. تحقیق حاضر در صدد بررسی و تطبیق و تحلیل مواضع اختلاف جوادی آملی و مصباح یزدی در جزء اول سفر اول اسفار است.